System rzymski
Rzymski system zapisywania liczb to obecnie najbardziej rozpoznawalny z systemów liczbowych addytywnych.
W systemie rzymskim posługujemy się znakami:I (1), V (5), X (10), L (50), C (100), D (500), M (1000).
[Przykład liczby: VIII]
🦾 CIEKAWOSTKA zdanie, które może pomóc zapamiętać kolejność 4 największych wartościami znaków systemu rzymskiego to Lecą Cegły, Dom Murują.
Jako, że rzymski sposób zapisywania liczb jest sposobem addytywnym wartość danej liczby określa się na podstawie sumy wartości jej znaków cyfrowych.
Oprócz tego obowiązuje w nim kilka reguł:
- Liczby zapisuje się od lewej do prawej.
- Dąży się do użycia jak najmniejszej ilości znaków, dlatego liczba 50 to L a nie XXXXX.
- Koło siebie mogą stać nie więcej niż trzy znaki I, X, C lub M oraz nie więcej niż jeden znak V, L, D.
- Przed znakiem liczby większej może stać co najwyżej jeden znak mniejszej, spośród I, X, C.
- Znak mniejszy przed większym oznacza odejmowanie, znak mniejszy za większym oznacza dodawanie wartości.
🦾 CIEKAWOSTKA: niektóre ułamki, a konkretnie te o mianowniku 12, mają specjalny rzymski zapis. Wygląda on tak:
Zastosowanie
Dziś system rzymski używany przede wszystkim do:
- oznaczania miesięcy w zapisie dat,
- oznaczania godzin na zegarach z cyferblatem,
- numeracji wieków, np. XIX wiek (dziewiętnasty wiek),
- zapisu liczebników początkowych, np. klas, tomów książek.
